PL
EN
DE
Węgrów jako miasto prywatne pod władzą magnackiej rodziny Kiszków od 1558 do 1592 r. był jednym z głównych centrów polskiego arianizmu. Przebywali tu tak znani przedstawiciele braci polskich, jak Marcin Krowicki i Piotr z Goniądza. W Węgrowie odbywały się synody i dysputy teologiczne pomiędzy różnymi odłamami protestantyzmu.
Lokalna tradycja identyfikuje późnorenesansowy w kształcie dom z drukarnią, w której arianie (bracia polscy) publikowali do roku 1570 swoje księgi teologiczne i programowe manifesty, w tym dzieła sławnego teologa Piotra z Goniądza. Doktrina pura et clara de praecepuis Christianae religionis articulus...; O Synu Bożym iże był przed stworzeniem świata, O trzech, to jest o Bogu, o Synu jego i o Duchu ś. przeciwko Trójcy sabelliańskiej; O ponurzaniu chrystiańskim, przeciwko chrztu nowochrzczeńców niedawny.
Karierę Węgrowa jako ośrodka braci polskich zakończyła śmierć Jana Kiszki. Książę Krzysztof Radziwiłł „Piorun”, który w 1592 r. poślubił Elżbietę – wdowę po Kiszce, wypędził „ministrów” ariańskich, a chłopów siłą wcielił do kościoła kalwińskiego. Pozostała tradycja Węgrowa jako kolebki arianizmu polskiego.
Foto: H.Kowalewski
